Rtmone: «Το γκραφίτι είναι συνδεδεμένο με το ταξίδι και την εξερεύνηση του κόσμου»

Διαβάσαμε και σας παρουσιάζουμε την πολύ ενδιαφέρουσα συνέντευξη του Μάνου Ηλιόπουλου στο click@Life σχετικά με το βαθύτερο νόημα των γκραφίτι.

Ο Μάνος Ηλιόπουλος, aka rtmone, street artist και μέλος της γκραφίτι κουλτούρας και κοινότητας, αφήνει για λίγο στην άκρη τις μπογιές και τα σπρέι του και μας ξεναγεί σε ένα κόσμο γεμάτο χρώματα, συναισθήματα και αυθορμητισμό, όπου οι τοίχοι μετατρέπονται σε καμβάδες και οι δημιουργοί είναι παιδιά με πάθος και πολύχρωμα όνειρα.

Οι κάτοικοι των μεγαλουπόλεων δεν φημίζονταν για την ανέμελή τους διάθεση και τις ξένοιαστες βόλτες τους ανάμεσα στα τσιμέντα. Οι περισσότεροι τρέχουν από το πρωί μέχρι το βράδυ σαν να τους κυνηγούν οι υποχρεώσεις με την απόχη, κάνουν σιωπηλούς υπολογισμούς στο κεφάλι τους για τα έσοδα και τα έξοδα της επόμενης εβδομάδας/μήνα/χρόνου και πλάνα για το πώς θα καταφέρουν να προλάβουν τα πάντα, διατηρώντας την αξιοπρέπειά τους. Περπατούν σκυφτοί, συνοφρυωμένοι, μελαγχολικοί, με ταχύ βηματισμό.

Ανάμεσά τους όμως, υπάρχουν κάτι τύποι που ξεφεύγουν λίγο από αυτό το γκρίζο μοτίβο. Κάποιοι που πασχίζουν να τραβήξουν το βλέμμα των παραπάνω και να τους στείλουν από ένα απλό μήνυμα τύπου «χαμογέλα», μέχρι να βάλουν λίγο χρώμα στο γκρίζο background της πόλης, μπας και οι υπολογισμοί φύγουν για λίγο από το κεφάλι τους, έστω και για 2 λεπτά.

Όχι, δεν έχουν μαγικές ιδιότητες. Tο μόνο που χρειάζονται είναι ένα μπουκάλι σπρέι και έμπνευση, για να φτιάξουν το γκραφίτι τους και να αφήσουν τη σφραγίδα τους, τόσο για να κάνουν έστω και ένα κεφάλι να γυρίσει, όσο και για να βγάλουν από μέσα τους το πάθος που έχουν και θέλουν να αποτυπώσουν με χρώματα και σχέδια.

Σε αυτούς τους τύπους ανήκει και ο 27χρονος Μάνος Ηλιόπουλος, aka rtmone, αρχιτέκτονας και street artist, ο οποίος ήρθε στην Αθήνα από το Ναύπλιο πριν 8 μήνες, με στόχο να προχωρήσει τη ζωή του, να ζήσει σε αστικό περιβάλλον και να δημιουργήσει μέσα σε νέα δεδομένα.

Μια φορά κι έναν καιρό…

«Ξεκίνησα στο γυμνάσιο, όπου μάλλον ήμουν αρκετά μοναχικός τύπος – δεν με ενδιέφεραν οι κλασικές δραστηριότητες των παιδιών στην ηλικία μου, δεν έπαιζα ποδόσφαιρο, δεν ήμουν κάποια ομάδα. Απλώς έκανα ποδήλατο κι έψαχνα να βρω ένα χόμπι. Η αλήθεια είναι ότι πάντα σκίτσαρα και ζωγράφιζα» ξεκινάει την ιστορία του, αναπολώντας τα εφηβικά του χρόνια στο Ναύπλιο, όταν ξεκινούσε να μπαίνει σε έναν καινούργιο κόσμο.

«Το πρώτο μου άρτιο και ολοκληρωμένο γκραφίτι έγινε σε σχολείο και μου πήρε 3 ολόκληρες εβδομάδες να το τελειώσω! Έκλεβα χρόνο από παντού και προσπαθούσα να καταλάβω ποιες είναι οι σωστές ώρες για να το κάνω – γιατί τότε το έκανα παράνομα. Πηγαίναμε συνήθως τα μεσημέρια που κοιμόταν ο κόσμος και κάναμε σχέδια ή προσπαθούσαμε να τα τελειώσουμε».

Τι μπορεί να απεικόνιζε το πρώτο δημιούργημα ενός παιδιού που έβαφε για πρώτη φορά στον τοίχο; «Έδειχνε την υπογραφή μου με μια νεκροκεφαλή που είχα αντιγράψει από ένα κόμιξ κι έλεγε “my old style to your face”. Θεωρούσα ότι μάλλον ξαφνικά γινόμουν άγριος και “άτομο”. Αποκτούσα χαρακτήρα, ξέφευγα από τη μάζα – τότε το πίστευα. Ακόμη οι Ναυπλιώτες με θεωρούν λίγο περίεργο». Τελικά το πρώτο του γκραφίτι σβήστηκε μετά από 1 χρόνο. Γενικά το γκραφίτι είναι εφήμερο – όλοι το ξέρουμε αυτό και το επιβεβαιώνει και ο ίδιος.

Τι τον έφερε στην Αθήνα

«Έπρεπε να αποφασίσω τι θα κάνω τελικά στη ζωή μου, πού θα μείνω, πού θα εργαστώ και παρ’ όλο που κατάγομαι από μικρή επαρχιακή πόλη και σπούδασα και σε άλλη μικρή επαρχιακή πόλη (το Βόλο), οι δραστηριότητές μου και τα ενδιαφέροντά μου ταίριαζαν μάλλον περισσότερο σε αστικό περιβάλλον. Γι’ αυτό και όφειλα στον εαυτό μου να δοκιμάσω έστω για ένα μικρό διάστημα να ζήσω στην Αθήνα. Πάντα αντιλαμβανόμουν ότι με ενέπνεε». Και κάπως έτσι μάζεψε τις βαλίτσες του, αποχαιρέτησε το Ναύπλιο και πάτησε το πόδι του στην αθηναϊκή ζούγκλα.

Γκραφιτάς: καλλιτέχνης ή απλώς ένας παθιασμένος νέος;

«Αν θεωρήσουμε ότι ο γκραφιτάς είναι καλλιτέχνης, πρέπει να σκεφτούμε τι συμβαίνει και με άλλους καλλιτέχνες. Υπάρχουν καλλιτέχνες που στην πραγματικότητα δεν έχουν καθόλου ταλέντο, αλλά έχουν άποψη και αγάπη γι’ αυτό που κάνουν. Έτσι κάτι «άσχημο» μπορεί να διαμορφωθεί σε προσωπικό στυλ και τελικά να αποτυπωθεί. Ενδεικτικά θα αναφέρω τον Ζαν Μισέλ Μπασκιά, που είχε προωθηθεί πολύ από τον Άντι Γουόρχολ, ο οποίος στην πραγματικότητα δεν είχε ζωγραφικές ικανότητες, παρ’ όλα αυτά είναι ένας από τους πιο καταξιωμένους καλλιτέχνες παγκοσμίως. Στην τέχνη τελικά δεν έχει σημασία να έχεις απίστευτες ικανότητες στο να αποτυπώσεις ρεαλιστικά κάτι».

Ο ίδιος άραγε σε ποια κατηγορία ανήκει; «Μάλλον έχω κάποιες ικανότητες, παρ’ όλα αυτά ποτέ δεν με έλκυε το ρεαλιστικό σχέδιο – δεν με ενδιαφέρει άλλωστε η πιστή απεικόνιση της πραγματικότητας. Είμαι επηρεασμένος περισσότερο από τα κόμιξ, τις καρικατούρες και όλη αυτή την κουλτούρα».

Το γκραφίτι και η μουσική

Πάντα είχα την απορία αν πρέπει απαραιτήτως να ακούς χιπ χοπ για να ενταχθείς σε αυτή την κουλτούρα κι αν είναι δυνατόν να ακούς π.χ. ρεμπέτικα και να έχεις και στην τσέπη σου ένα μπουκάλι σπρέι. Ο Μάνος όμως, μου εξήγησε πως το χιπ χοπ και το γκραφίτι δεν είναι αλληλένδετα.

«Η μαγεία του γκραφίτι, άλλωστε, είναι ότι δεν υπάρχουν κανόνες και περιορισμοί, όλα είναι ρευστά. Στην Ελλάδα, ας πούμε, υπήρξαν οι 1-1-4, οι οποίοι ήταν κατά βάση μεταλλάδες και ροκαμπιλάδες και ήταν απίστευτοι γκραφιτάδες. Δημιούργησαν ουσιαστικά ένα κίνημα γκραφίτι, το εξέλιξαν, το πήγαν σε άλλο επίπεδο. Τα γκραφίτι τους ήταν τελείως διαφορετικά». Άρα η μουσική επηρεάζει τον τρόπο που θα αποτυπώσει κάποιος κάτι στον τοίχο, σκέφτομαι φωναχτά. «Σίγουρα επηρεάζει. Οι φανατικοί της χιπ χοπ π.χ. μπορεί να χρησιμοποιούν την τεχνοτροπία που είναι πιο κοντά στη Νεοϋορκέζικη, όσοι ακούν έντεχνα, βγάζουν μια άλλη απαλότητα και ρομαντισμό. Κάποιοι που ακούνε μέταλ μπορεί να βγάλουν ένα πιο άγριο αποτέλεσμα. Το χιπ χοπ βγάζει περισσότερο την πιστή αντιγραφή του λεγόμενου old skool: bold γράμματα, αυστηρά περιγράμματα, εξωτερικές και εσωτερικές γραμμές κ.λπ». Ο ίδιος πάντως αγαπά το χιπ χοπ και το στυλ του, όπως το χαρακτηρίζει ο ίδιος, είναι ποπ, αφελές, λίγο ρομαντικό και ταυτόχρονα, λίγο κυνικό.

Η «πολιτική» του γκραφίτι

«Το γκραφίτι είναι από μόνο του πολιτικοποιημένο, όπως και η Τέχνη εν γένει, ασχέτως αν περνάει κάποια άμεσα μηνύματα ή όχι. Μόνο και μόνο που εκθέτει κάποιος μια άποψη σε δημόσιο χώρο ή γράφει απλά στον τοίχο ένα “χαμογέλα”, αυτόματα προχωράει σε μια πολιτικοποιημένη πράξη, τη σημερινή εποχή με όλα αυτά που συμβαίνουν» μου εξηγεί καταλήγοντας ότι ο ίδιος μάλλον, είναι κατά λάθος και αυθόρμητα πολιτικοποιημένος. «Συνειδητά δεν είμαι πολιτικοποιημένος. Σιχαίνομαι ό,τι συμβαίνει στην πολιτική και τα παρακλάδια της και δεν βλέπω κάτι αγνό σε όλο αυτό για να το υποστηρίξω».

Το «άγρυπνο» μάτι του Νόμου

Ένας γνήσιος γκραφιτάς αποκλείεται να μην έχει τρεξίματα με την αστυνομία. Κι ο rtmone έχει μερικές ιστορίες να μας διηγηθεί. «Μ’ έχουν συλλάβει 3 φορές με το σπρέι στο… χέρι. Λόγω του ότι το γκραφίτι λειτουργεί σε δημόσιο χώρο όμως, μαθαίνεις να επικοινωνείς με τον κόσμο και να υποστηρίζεις αυτό που κάνεις, πείθοντας τους άλλους για το λόγο ύπαρξής του και απενοχοποιώντας το στα μάτια τους.

Πλέον πάντως, έχω καταφέρει και επικοινωνώ και με τους αστυνομικούς και με τους πολίτες. Συνήθως τους το παρουσιάζω σαν ένα αρχιτεκτονικό πρότζεκτ ή κάτι που γίνεται στο πλαίσιο μιας εργασίας» εξηγεί και θυμάται μια παλιότερη ιστορία που βγήκε σε καλό: «Στη Σύρο παλιότερα θυμάμαι που βάφαμε κάτι καθαρά στόρια ενός μανάβικου και παρά την παρέμβαση της αστυνομίας, καταφέραμε να πείσουμε τον ιδιοκτήτη ότι είμαστε καλλιτέχνες, αρχιτέκτονες και ότι μπορούμε να του κάνουμε μια φοβερή σύνθεση με φρούτα που θα μπορούσε να αναβαθμίσει το μαγαζί του, την οποία και κάναμε. Η κατάληξη ήταν να μας ρωτάει ο μανάβης αν θέλουμε να πληρωθούμε – προφανώς και δεν πληρωθήκαμε».

Το παράνομο γκραφίτι φαίνεται όμως, να αποτελεί παρελθόν για τον Μάνο. «Πλέον, δεν κάνω παράνομο γκραφίτι (πράγμα που με στενοχωρεί), ενώ τα τελευταία δύο χρόνια δεν κάνω αυθόρμητο γκραφίτι λόγω υποχρεώσεων και απλά συμμετέχω σε φεστιβάλ, το οποίο είναι φυσικά ενδιαφέρον ή βάφω για επαγγελματικούς λόγους – interior design, παιδικό δωμάτιο μέχρι live show για διαφημιστικούς λόγους. Αν παρ’ όλα αυτά κάνω κάτι στο πλαίσιο του παρανόμου, προτιμώ αντί να τρέξω, να προσπαθήσω να πείσω την αστυνομία για το τι κάνω».

Η άποψη του περίγυρου

«Από τον κόσμο μπορεί να ακούσω τα καλύτερα και τα χειρότερα, από τα πιο ενθαρρυντικά σχόλια, μέχρι τα πιο αποθαρρυντικά και τα βρίσκω όλα ενδιαφέροντα, τα απολαμβάνω εξίσου. Απλώς εκτιμώ το να μπει στη διαδικασία να συζητήσει μαζί μου αυτός που διαφωνεί, μήπως και καταφέρω και τον κάνω να καταλάβει τι είναι αυτό που κάνω ή μήπως και καταφέρει αυτός να με πείσει για αυτό που πιστεύει. Μ’ αρέσει πάρα πολύ η συναναστροφή με τον κόσμο κι αυτό πολλές φορές με κάνει να βάφω λιγότερο και να συζητάω περισσότερο» εξηγεί χαμογελαστά. «Γενικά πάντως, το γκραφίτι είναι πολύ οικογενειακό και συνδεδεμένο με το ταξίδι και την εξερεύνηση του κόσμου. Είναι μια τεράστια παγκόσμια κοινότητα, στην οποία υπάρχει αλληλεγγύη».

Ένα σπρέι αρκεί ή μήπως όχι;

Κι όμως, δεν είναι το σπρέι το μοναδικό υλικό για να αποτυπώσεις μια έμπνευση σε έναν τοίχο σύμφωνα με τον rtmone. «Όλα τα υλικά είναι ευπρόσδεκτα. Υπήρξε βέβαια και το κύμα της street art που επηρέασε όλους τους γκραφιτάδες του κόσμου και ξαφνικά, αρχίσαμε να χρησιμοποιούμε πινέλα και πλαστικά χρώματα, το οποίο επίσης απενοχοποίησε το γκραφίτι – αν δεις κάποιον να ζωγραφίζει τον τοίχο με πινέλο, αντί για σπρέι, αυτομάτως στο μυαλό του κόσμου κάνει τέχνη».

Στείλε μήνυμα

Συνήθως περνάει κάποιος μηνύματα μέσα από τα γκραφίτι και τις ζωγραφιές του ή είναι περισσότερο για την πάρτη του; Φυσικά και δεν μπορεί να απαντήσει εκπροσωπώντας όλη τη γκραφίτι κοινότητα, γι’ αυτό και περιορίζεται στον εαυτό του. «Μερικές φορές δεν περνάω κανένα απολύτως μήνυμα, περισσότερο προσπαθώ να αποτυπώσω τα δικά μου βιώματα και ο στόχος μου είναι να επικοινωνήσω με τον κόσμο και να μπορέσω να τον κάνω να χαμογελάσει. Παρ’ όλα αυτά, συχνά είναι μελαγχολικά τα θέματά μου, όσο έντονα κι αν είναι λόγω της ποπ αισθητικής τους».

Στην Ελλάδα του σήμερα

Κλασική ερώτηση, αλλά δεν μπορούσα να μην την κάνω κι αρχίζω να ξεστομίζω τις λέξεις που τη συνθέτουν: «Αν ζωγράφιζες τώρα κάτι για να δείξεις την κατάσταση που επικρατεί αυτή τη στιγμή, τι θα έφτιαχνες;». Η απάντηση αρκετά αποστομωτική: «Φαντάζομαι θα έβαφα όλους τους χρωματιστούς τοίχους της Αθήνας γκρι ή μαύρους».

– Ο rtmone συμμετέχει στο φεστιβάλ ReMap με τη γκαλερί Vamiali’s σε μια ομαδική συνεργασία τεσσάρων graffiti artists, με τίτλο «Reach the sky», η οποία θα παρουσιάζεται μέχρι τις 30 Οκτωβρίου υπό την επιμέλεια της Αννέτας Παπαδάτου και στην έκθεση «Group-in-Fusion» που διοργανώνεται από τον Michael Anderson, Νεοϋορκέζο καλλιτέχνη, με μαζική συμμετοχή ατόμων που έχουν σχέση με δράση στο δρόμο, υπό την επιμέλεια του Θεόφραστου Χαρίτου (μέχρι 29 Οκτωβρίου, στο κτίριο της οδού Καλαμίδα, Ψυρρή).

Έργα του μπορείτε να δείτε και στο site του, www.rtmone.com και φυσικά στους δρόμους όλης της Ελλάδας…

ΤΖΟΥΛΙΑ ΤΑΣΩΝΗ

Πηγή: clickatlife.gr