Zeitgeist: Moving forward

«Στο παρελθόν, η κύρια απειλή για την ανθρώπινη επιβίωση ήταν η φύση. Σήμερα είναι η κουλτούρα… Αυτό που κάνουμε ο ένας στον άλλο.» Dr. James Gilligan, Ψυχίατρος στο Harvard Medical School.

Μετά το πρώτο Zeitgeist και το δεύτερο Zeitgeist: Addendum, ήρθε και  το «Zeitgeist: Moving Forward» το τρίτο σε συνέχεια documentary, το οποίο συνεχίζει να μελετά το τωρινό «Zeitgeist» – που σημαίνει «Το Πνεύμα ή Συνείδηση της Εποχής» ή του πολιτισμού, με καθαρά ακτιβιστική συνείδηση και μη κερδοσκοπικό χαρακτήρα. Τα άρθρα και οι κριτικές στα διάφορα blogs και sites πολλές και διαφορετικές.  Ποια είναι όμως η αλήθεια γύρω από αυτό το ντοκιμαντέρ και πως το αντιλαμβάνεται και ερμηνεύει ο καθένας μας χωριστά; Εμείς διαλέξαμε να παρουσιάσουμε τη περιγραφή που μας φαίνεται πιο προσιτή και ορθολογική, και εσείς δεν έχετε παρά να κρίνετε αντίστοιχα.

Ενα ντοκιμαντέρ μεγάλου μήκους που παρουσιάζει την αναγκαιότητα μετάβασης από το σημερινό κοινωνικοοικονομικό νομισματικό μοντέλο που διέπει το σύνολο της παγκόσμιας κοινωνίας σε ένα βιώσιμο μοντέλο, την «Οικονομία Βασισμένη στους Πόρους». Στην ταινία πρωταγωνιστούν μία σειρά από ειδικούς επιστήμονες από τους τομείς των οικονομικών, της τεχνολογίας, της δημόσιας υγείας, της νευρολογίας, της ανθρωπολογίας, της ενέργειας, των κοινωνικών επιστημών και άλλων, οι οποίοι καταθέτουν τις απόψεις τους και δίνουν απαντήσεις με συγκεκριμένα παραδείγματα για το πως μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε την σημερινή επιστημονική γνώση και τεχνολογία για να επιβιώσουμε στον πλανήτη, να ξεφύγουμε από την σημερινή κρίση και γενικότερα να αναπτύξουμε ένα νέο πολιτισμό. Τα τρία κεντρικά θέματα του ντοκυμαντέρ είναι η Ανθρώπινη Συμπεριφορά, η Οικονομία του Νομισματικού Συστήματος, και οι Εφαρμοσμένες Επιστήμες.

Η ταινία «Zeitgeist: Moving Forward» του Πίτερ Τζόζεφ δεν είναι ένα συνηθισμένο ντοκιμαντέρ, και δεν ακολουθεί τον κλασικό τρόπο διανομής μέσω εταιρειών. Χρησιμοποιεί ανεξάρτητες ομάδες μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα και πρεσβεύει:

• σε έναν επανασχεδιασμό των κοινωνιών, βασισμένο στην προστασία και σωστή εκμετάλλευση της Φύσης
• στην αέναη και δωρεάν παραγωγή ενέργειας (μέσω των Ανανεώσιμων Πηγών)
• στη δημιουργία ενός διαφορετικού κόσμου που στηρίζεται σε ένα σύστημα, οικονομικό και αξιών, χωρίς τη διαμεσολάβηση του χρήματος

Αντιφάσεις, αφέλειες και απλοϊκές ερμηνείες μαζί με συνωμοσιολογικά σενάρια αλλά και στατιστικές που αφορούν κοινωνικές συμπεριφορές (όπως η βία) απόλυτα εξαρτημένες και διαμορφωμένες από το περιβάλλον. Η απόρριψη του γενετικώς καθορισμένου (ένα πρώτης τάξεως άλλοθι, σύμφωνα με ορισμένους επιστήμονες που συμμετέχουν στο ντοκιμαντέρ, για οικονομικούς και άλλους λόγους), δίπλα στη διαμόρφωση της μνήμης, την ανάπτυξη του παιδιού, τα οικονομικά δόγματα και τους κανόνες της αγοράς, τον επιβεβλημένο αχαλίνωτο καταναλωτισμό, τη σύνδεση του χρήματος με το χρέος, τον πληθωρισμό και την πτώχευση. Η θέση του ντοκιμαντέρ εν κατακλείδι είναι ότι «το νομισματικό αυτό σύστημα δεν θα φύγει αν δεν σκοτώσει και τον τελευταίο επιζώντα».

Η κοσμοθεωρία του «zeitgeist» έχει οπαδούς εκατομμύρια χρήστες – θεατές σε όλον τον κόσμο. Το ντοκιμαντέρ είναι πολύ προσεγμένο οπτικά με χρήση ψηφιακών εικόνων ανοίγοντας διάλογο με το κοινό. Και το σίγουρο είναι ότι μας βάζει όλους σε σκέψη και ανησυχία. Σε αναζήτηση απαντήσεων μέσα από ένα αναθεωρημένο ή νέο κοινωνικοοικονομικό μοντέλο, μέσα από θεωρίες που έχουν να προτείνουν καινοτόμες λύσεις και ελπιδοφόρες προοπτικές. Εναν κόσμο που συμμερίζεται την άποψη πως «βιώνουμε μια θεμελιώδη αλλαγή της ζωής όπως τη γνωρίζαμε κατά τον περασμένο αιώνα, πως βρισκόμαστε σε ένα σημείο καμπής στην ιστορία».

Στην αναταραχή της εποχής οποιοσδήποτε κομίζει λύσεις και οτιδήποτε εμφανίζεται ως λύση έχει απήχηση. Πόσο μάλλον όταν η περιγραφή του φαινομένου παρουσιάζει ερμηνευτικά κλειδιά για το άγχος και τη φτώχεια. Οταν διαχωρίζει ευφυώς το «να είσαι φτωχός» από το «να νιώθεις φτωχός», χωρίς να υποτιμά καθόλου τη δεύτερη κατηγορία, όταν αναπαράγει τη φράση του Γκάντι «η πιο θανατηφόρα μορφή βίας είναι η φτώχεια». Δύσκολα θα διαφωνούσε κανείς. Οπως και με τις έρευνες που αποδεικνύουν ότι σε χώρες με μικρότερα, συγκριτικά, ποσοστά κοινωνικής ανισότητας όλα είναι πιο περιορισμένα: από τον αριθμό των ανθρωποκτονιών μέχρι την εκδήλωση ασθενειών.

Σε αυτήν την εποχή του θυμού και της ρευστότητας μια καλοστημένη απάτη μπορεί να εγγραφεί ως πρόταση και μια θεωρία παγκόσμιας συνωμοσίας να προσφέρει καταφύγιο στην αγωνία, δίνοντας διέξοδο στην οργή.

Πληροφορίες για το άρθρο πήραμε από την “kathimerini.gr”.