Ο Αστερισμός του Ωρίωνα

Ο αστερισμός του Ωρίωνα ένα από τα εντυπωσιακότερα θεάματα στον ουρανό που είναι ορατός από τον Οκτώβριο μέχρι το Μάρτιο και στα δύο ημισφαίρια.

Τα αστέρια που σχηματίζουν τον αστερισμό εμφανίζονται στον διάφανο νυκτερινό ουρανό του χειμώνα σαν μια εντυπωσιακή δέσμη διαμαντιών με πολλά χρώματα και σχέδια καθιστώντας τον αδιαμφισβήτητο κυρίαρχο του νυκτερινού χειμωνιάτικου ουρανού.

Ο Αστερισμός του Ωρίωνα χρησιμοποιήθηκε για να προβλέπει τις εποχές, Όταν ανατέλλει στον ορίζοντα σήμαινε ότι τα σταφύλια ήταν έτοιμα για συγκομιδή, ενώ καθώς μεσουρανούσε στον ουρανό ήταν ένα καθαρό σημάδι ότι ο χειμώνας είναι εδώ.

Σύμφωνα με την Ελληνική μυθολογία ο Ωρίωνας ήταν γιος του Ποσειδώνα.

Ήταν γνωστός ως “κάτοικος του βουνού”, και ήταν διάσημος για την ανδρεία του ως κυνηγός, εραστής αλλά και σπουδαίος ξιφομάχος. Η μοίρα του όμως σφραγίστηκε όταν καυχήθηκε ότι θα απελευθέρωνε τελικά τη γη από όλα τα άγρια ζώα. Ο Ωρίωνας πέθανε τσιμπημένος από έναν σκορπιό που η Θεά Γαία του έστειλε προκειμένου να προστατεύσει τα ζωικό βασίλειό της . Ο αστερισμός τοποθετείται με τέτοιο τρόπο στον ουρανό ώστε να βλέπει στη δύση ακολουθούμενος από δύο σκυλιά (αστερισμός μικρού και μεγάλου σκύλου) ενώ παλεύει τον ταύρο (αστερισμός του ταύρου) ,καθώς ο φονιάς του, ο Σκορπιός (αστερισμός του σκορπιού) ανεβαίνει απειλητικά στην ανατολή.
Ο Αστερισμός περιγράφεται στον νυχτερινό ουρανό από δεκατέσσερα λαμπρά αστέρια. Ένα από τα σημαντικότερα είναι ο Betelgeuse, ένας τεράστιος κόκκινος υπεργίγαντας και ένα από τα 20 φωτεινότερα αστέρια στον ουρανό, με μια διάμετρο που κυμαίνεται περίπου 300 έως 400 φορές αυτήν του ήλιου . Εάν επρόκειτο να πάρει τη θέση του ήλιου στο ηλιακό σύστημά μας η γιγαντιαία διάμετρός του θα επεκτεινόταν πέρα από την τροχιά της γης.

Ένα άλλο σημαντικό αστέρι του Ωρίωνα και το φωτεινότερο στον αστερισμό είναι ο Rigel, ένας μπλε-άσπρος γίγαντας που απέχει από τη γη περίπου 1000 έτη φωτός και έχει μια φωτεινότητα που είναι 50.000 φορές περισσότερη από αυτό του ήλιού μας. Τέλος δεν πρέπει να παραλείψουμε το πιο ευδιάκριτο χαρακτηριστικό του αστερισμού ,την ζώνη του κυνηγού, που περιγράφεται με μια διαγώνια σειρά τριών κοντινών φωτεινών αστεριών .

Όμως, ο αστερισμός είναι περισσότερο γνωστός για το νεφέλωμά του, που είναι ένα από τα διασημότερα και περισσότερα μελετημένα νεφελώματα στον ουρανό. Το μεγάλο νεφέλωμα του Ωρίωνα με τον κωδικό Μ-42 βρίσκεται στο ξίφος του κυνηγού που φαίνεται κάτω από τη ζώνη του , είναι εύκολα ορατό στο γυμνό μάτι ως ένα θολό αστέρι. Εμφανίζεται ευδιάκριτα νεφελώδες σε παρατήρηση με απλά κιάλια, και παρουσιάζει εντυπωσιακές λεπτομέρειες μέσω του τηλεσκοπίου πλούσιες σε λεπτά νεφελώματα τούφες που εκτινάσσονται έξω από τη φωτεινότερη περιοχή του.

Το νεφέλωμα του Ωρίωνα είναι ίσως το πιο φωτογραφισμένο αντικείμενο του ουρανού, πρόκειται για ένα απέραντο νεφέλωμα αερίων και σκόνης που λάμπει από την υψηλή ενεργειακή ακτινοβολία που περιβάλει τα νέα αστέρια. Αποκαλείται αστρικός βρεφικός σταθμός και είναι μια τοποθεσία όπου τα νέα αστέρια γεννιούνται από τη συμπύκνωση των μαζών του αερίου και της σκόνης που θερμαίνονται σε θερμοκρασίες αρκετά καυτές για να λάμψουν. Στα επόμενα λίγα εκατομμύρια έτη , νέα αστέρια θα εμφανιστούν από αυτό το πλούσιο κοσμικό θέαμα. Μέσα στο κέντρο του νεφελώματος βρίσκεται το συναρπαστικό σύστημα τεσσάρων αστέρων γνωστό ως τραπέζιο , που είναι στην πραγματικότητα ενεργητικά ογκώδη νεανικά αστέρια όχι μεγαλύτερα από μερικά εκατομμύρια έτη – μόνο ένα μέρος της ηλικίας του ήλιου που σχηματίστηκε περίπου 4,6 δισεκατομμύριο έτη πριν. Το τραπέζιο ορατό σε μέσου μεγέθους ερασιτεχνικά τηλεσκόπια , μαζί με το νεφέλωμα, διαμορφώνουν ενός από τα ομορφότερα αντικείμενα για παρατήρηση και φωτογράφηση στον ουρανό. Οι πρόσφατες εικόνες από το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble που βρίσκεται σε τροχιά επάνω από τη γη έχουν αποκαλύψει πολλούς άλλους νεοσύστατους αστέρες , μερικοί των οποίων περιβάλλονται από σκοτεινούς δίσκους ύλης που είναι πιθανό να συγχωνευτούν και να διαμορφώσουν πλανήτες.

Ο αστερισμός του Ωρίωνα αποκαλύπτει ένα εντυπωσιακό θέαμα και αξίζει να του ρίξετε μια ματιά εάν έχετε την δυνατότητα να βρεθείτε μακριά από την φωτορύπανση των πόλεων αφού είναι ακόμη ορατός νωρίς στον βραδινό ουρανό στην πλευρά της δύσης.

Για τον σκοπό αυτό παραθέτουμε ένα σχεδιάγραμμα της περιοχής του ουρανού για ευκολότερη αναγνώριση.

Η ποικιλία των αντικειμένων που θα παρατηρήσετε περιλαμβάνονται μέσα στον επόμενο σπειροειδή βραχίονα του γαλαξία μας δίπλα στο βραχίονα που βρίσκεται το δικό μας ηλιακό σύστημα και αντιπροσωπεύει ένα ελάχιστο μόνο μέρος των εξωτικών αντικειμένων σε έναν απέραντο κοσμικό ωκεανό.

πηγή: Γιώργος Νικολιδάκης