Η ψυχολογία των ανέργων σήμερα
Δυστυχώς σήμερα, ένα από τα σημαντικότερα προβλήματα που έχει επιφέρει η οικονομική κρίση είναι η δραματική αύξηση της ανεργίας. Καθημερινά πλέον, σε όλη την χώρα ακούμε διαρκώς για μαζικές απολύσεις, εταιρίες και καταστήματα να κλείνουν, εταιρίες να κάνουν οικονομίες και πόσα άλλα θέματα που οδηγούν τελικά σε ένα και μόνο αποτέλεσμα: χιλιάδες άνθρωποι να βρίσκονται στο δρόμο.
Μετά και την τελευταία ενημέρωση που είχαμε με βάση τα στοιχεία του ΟΑΕΔ, ο αριθμός των ανέργων τον Ιανουάριο αυξήθηκε κατά 5,51% σε σχέση με τον προηγούμενο μήνα και οι εγγεγραμμένοι άνεργοι στα μητρώα του Οργανισμού ανήλθαν στα 689.558 άτομα.
Όπως είναι, λοιπόν, εμφανές, πλέον τα ποσοστά ανεργίας έχουν αυξηθεί επικίνδυνα και κατά συνέπεια και οι άνθρωποι που βιώνουν τις συνέπειες αυτού του φαινομένου. Ποιες είναι όμως αυτές οι «ψυχολογικές συνέπειες»;
Σε γενικές γραμμές, υπάρχουν 2 κατηγορίες ανθρώπων όσο αφορά την εργασία. Υπάρχουν οι άνθρωποι που εργάζονται και παλεύουν καθαρά για την επιβίωσή τους, χωρίς το επάγγελμα αυτό να τους ικανοποιεί απαραίτητα, αλλά και μην έχοντας άλλες επιλογές. Όπως υπάρχουν και οι άνθρωποι για τους οποίους η εργασία δεν αποτελεί μονάχα τρόπο επιβίωσης, αλλά ένα γενικότερο στήριγμα ζωής. Και στις δυο περιπτώσεις η ανεργία επιφέρει σημαντικές ψυχικές αλλαγές, αλλά και ψυχικές διαταραχές.
Μέσα από την σκληρή δουλειά μας αποκτάμε ένα σημαντικό ρόλο και μία ταυτότητα στην εργασία μας τα οποία διαρκώς γεμίζουν τη ζωή μας και την κάνουν πιο δημιουργική και ποιοτική σε όλους τους τομείς. Έτσι όταν ένας άνθρωπος χάνει την δουλειά του, χάνει σταδιακά και την ταυτότητά του, αφού όσο μεγαλύτερο είναι το διάστημα που μένει άνεργος τόσο μειώνεται η αυτοεκτίμησή και η δημιουργικότητα του. Το κάθε άτομο που βιώνει την απόλυση κλονίζεται από συναισθήματα απογοήτευσης, θλίψης, ανασφάλειας, μελαγχολίας και αβεβαιότητας, τα οποία χρόνο με το χρόνο οδηγούν πολλές φορές και σε χειρότερες ψυχικές διαταραχές, όπως είναι αυτή της επιθετικής συμπεριφοράς, του μόνιμου άγχους , της κατάθλιψης, της απόγνωσης και της τάσης για αυτοκτονία.
Σε προηγούμενα χρόνια η κατάσταση ήταν πιο ελεγχόμενη καθώς ένα μεγάλο ποσοστό ανέργων κατάφερνε να αντιμετωπίσει καλά την κατάσταση με το να την δεχτεί ως προσωρινή. Σε πολλούς μάλιστα η απόλυση αποτελούσε μία ευκαιρία να ξεφύγουν για λίγο διάστημα από το άγχος της δουλειάς τους ασκώντας και κάποιες άλλες δραστηριότητες που πριν δεν είχαν το χρόνο να ασχοληθούν. Και μάλιστα, παρότι η ανεργία σχετίζεται πάντα με μειωμένο εισόδημα, οι περισσότεροι εφάρμοζαν μία πολύ καλή πολιτική σχετικά με την διαχείριση των εξόδων τους καταφέρνοντας να προσαρμοστούν εύκολα στη μεταβαλλόμενη κατάσταση.
Σήμερα όμως ενόψει της οικονομικής κρίσης αυτό δεν είναι εφικτό γιατί δυστυχώς δεν υπάρχουν ίδιες ευκαιρίες απασχόλησης όπως παλιά. Οι άνθρωποι που απολύονται αμέσως ανησυχούν για την οικονομική τους κατάσταση γιατί δεν ξέρουν αν και πότε μπορεί να ξαναβρούν δουλειά.
Οι συμβουλές που θα μπορούσαμε να δώσουμε σε τέτοιες περιπτώσεις είναι πολλές. Επικεντρώνοντας όμως την προσοχή μας στην υφιστάμενη κατάσταση κρίσης την οποία διανύουμε, θα συμβουλεύαμε απλά να δείτε το πρόβλημα στη γενικότερη κατάστασή του. Τι σημαίνει αυτό;
Η απόλυση σήμερα είναι ένα γενικό πρόβλημα στο οποίο καλούμαστε όλοι να βρούμε δυνάμεις να αντιμετωπίσουμε. Και λέγοντας «όλοι» εννοούμε ακόμη και αυτούς που διατηρούν τη δουλειά τους. Για παράδειγμα, υπήρχε εταιρία που πριν από λίγο καιρό, κάθε Παρασκευή ειδοποιούσε εργαζόμενούς της μέσω email για την απόλυσή τους. Δεν θα αναλύσουμε τώρα βέβαια τον τρόπο με τον οποίο η εταιρία αυτή απέλυε τον κόσμο της, γιατί αποτελεί από μόνο του ένα χωριστό θέμα συζήτησης. Σε αυτό που θέλουμε να καταλήξουμε όμως, είναι η άσχημη συναισθηματική επιρροή που είχε φυσικά το γεγονός αυτό και προς όλους τους υπόλοιπους εργαζόμενους, τόσο γιατί σταδιακά έχαναν τους συνεργάτες και φίλους τους, όσο γιατί δεν ήξεραν αν και πότε θα είναι οι επόμενοι. Κανένας δεν ήθελε να πηγαίνει Παρασκευή για δουλειά γιατί φοβόταν μην δεχτεί και ο ίδιος ένα από αυτά τα «ραβασάκια» – email αποχώρησης.
Συνοψίζοντας λοιπόν, πρέπει απλά να αντιληφθούμε ότι δεν πρόκειται για μία προσωπική αποτυχία αλλά για μία γενική κατάσταση. Η αναγνώριση αυτή σίγουρα θα μας κάνει πιο δυνατούς και αισιόδοξους στο να βρούμε και τον σωστό τρόπο να το αντιμετωπίσουμε.
-Ρούλα Μος-
