Ανδρική υπογονιμότητα; ξεκίνα με ανάλυση σπέρματος

Πολύ λίγες εξετάσεις στην ιατρική είναι ικανές να δημιουργήσουν τόσο φόβο και ανασφάλεια σε νέο ή λιγότερο νέο άνδρα. Ακόμη λιγότερες σχολιάζονται με τόσο ενδιαφέρον, αν όχι ένταση, από τις συντρόφους, συζύγους, μητέρες και συχνά πατέρες των ανδρών αυτών. Και μόνο μία μπορεί να οδηγήσει ένα νέο άνδρα στην «άκομψη» θέση, πρωί πρωί, συχνά σε ένα άβολο εργαστηριακό χώρο να ασχοληθεί με τη σεξουαλικότητά του: το σπερμοδιάγραμμα. Η εξέταση εκείνη που κάποιοι άνδρες κάποια στιγμή στη ζωή τους χρειάζεται να κάνουν, προκειμένου να ελέγξουν την αναπαραγωγική τους ικανότητα, το αν μπορούν δηλαδή να κάνουν παιδιά.

Μια αγχωμένη εκσπερμάτιση συνήθως δεν έχει καμιά σχέση με την πραγματική, μια σειρά από νούμερα και δυσνόητους όρους που συχνά καθορίζουν σχέσεις, διαλύουν γάμους, και βάζουν τον άνδρα στη θέση να αναρωτιέται «εγώ πότε θα γίνω πατέρας;». Εάν εξαιρέσει κανείς το «πρωινό» του πράγματος, τα πράγματα δεν είναι καθόλου έτσι. Και αυτό γιατί το σπερμοδιάγραμμα αποτελεί μια σημαντική εξέταση για την αναπαραγωγική ικανότητα ενός άνδρα αλλά όχι την μόνη. Και κυρίως δεν μπορεί από μόνη της, ειδικά αν είναι μόνο μία, να προβλέψει και πολύ περισσότερο να καθορίσει το αν ένας άνδρας θα αποκτήσει απογόνους.

Τι Χρειάζεται να Γνωρίζεις για το Σπερμοδιάγραμμα

Η ανάλυση των παραμέτρων του σπερμοδιαγράμματος ξεφεύγει από τους σκοπούς αυτού του άρθρου και κυρίως δεν μπορεί να γίνει σε περιορισμένο χώρο, ακριβώς γιατί η ανδρική γονιμότητα ή υπογονιμότητα δεν μπορεί να περιοριστεί σε μία κόλλα χαρτί. Ξεκινώντας, όμως, κάθε άνδρας την προσπάθεια να μάθει τι ακριβώς γίνεται με το σπέρμα του, θα πρέπει να γνωρίζει τουλάχιστον δύο πράγματα: 1 Το σπερμοδιάγραμμα αποτελεί το «αποτύπωμα» της αναπαραγωγικής του ικανότητας τη συγκεκριμένη μέρα και ώρα που έγινε. Χθες ή αύριο και πολύ περισσότερο σε 1 μήνα, όπως καθορίζουν οι οδηγίες από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, τα πράγματα μπορεί να είναι πολύ διαφορετικά. Και αυτό γιατί τα σπερμοδιαγράμματα δε «γεννιούνται» κάθε μέρα, αλλά περίπου κάθε 52 ημέρες, και κυρίως γιατί η εκσπερμάτιση είναι συνάρτηση πολλών παραγόντων, από τον αριθμό των ερωτικών επαφών τις προηγούμενες ημέρες, αν κάποιος είχε πυρετό ή απλώς αν κατάφερε με το πρωινό του άγχος να «βάλει» όλο το υλικό στο μπουκαλάκι. 2 Ίσως το σημαντικότερο είναι ότι τα νούμερα στο σπερμοδιάγραμμα δεν είναι φυσιολογικές τιμές αλλά τιμές αναφοράς. Με απλά λόγια δε χρειάζεται κάποιος άνδρας να έχει πάνω από 20 εκατομμύρια σπερματοζωάρια ανά ml για να μπορέσει να αποκτήσει παιδί. Δε χρειάζεται να έχει βιολογικά χαρακτηριστικά superman για να είναι φυσιολογικός. Γι’ αυτόν το λόγο πρόσφατα ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας άλλαξε προς τα κάτω αυτά τα όρια αναφοράς. Γιατί μέσα ζευγάρια αποκτούσαν παιδιά με «μη φυσιολογικά» σπερμοδιαγράμματα.

Απαραίτητος ο Ολοκληρωμένος Έλεγχος

Σε μια προσπάθεια να βοηθηθεί ο άνδρας που βρίσκεται στη δυσάρεστη θέση να ανακαλύπτει ότι το σπέρμα του δεν είναι και τόσο καλό θα πρέπει να πούμε ότι ένας καλός έλεγχος περιλαμβάνει:

• Δύο σπερμοδιαγράμματα με διαφορά ενός μήνα.
• Κάποιες ορμονικές εξετάσεις, FSH, LH PRL και τεστοστερόνη, τις ορμόνες, δηλαδή, που σχετίζονται με τη σπερματογένεση, και ένα υπερηχογράφημα στους όρχεις και τον προστάτη για τη διαπίστωση ανατομικών προβλημάτων, π.χ., μιας κιρσοκήλης ή, ακόμη σημαντικότερο, μιας νεοπλασίας.
• Κυρίως όμως χρειάζεται κάποιον που αυτές τις εξετάσεις, μαζί με τις πολύτιμες πληροφορίες από το ιστορικό, τις συνήθειες και την καθημερινότητα ενός άνδρα, να τις συνδυάσει για να μπορέσει να λύσει το παζλ της ανδρικής υπογονιμότητας. Και στις μέρες μας ο άνδρας έχει το γιατρό του και στην Ελλάδα.

Αξίζει η Προσπάθεια

Η θεωρία ότι για το «κακό» σπέρμα δεν μπορεί να γίνει κάτι είναι απλώς ένας μύθος. Ασφαλώς και υπάρχουν κάποιοι άνδρες, ευτυχώς λίγοι, που δε θα μπορέσουν παρ’ όλες τις προσπάθειες

να αποκτήσουν παιδί με το δικό τους σπέρμα. Αξίζει όμως να προσπαθήσουν. Φάρμακα, απλά ή λιγότερο απλά, ορμονικές θεραπείες, χειρουργικές επεμβάσεις, μόνες τους ή συνδυαστικά μπορούν να προσφέρουν το επιθυμητό αποτέλεσμα.

Ασφαλώς όχι με τη χρονική ακρίβεια –πότε ακριβώς θα γίνει η εγκυμοσύνη– που το κάνει η υποβοηθούμενη αναπαραγωγή. Όμως, αν το στοίχημα είναι το χαμόγελο ενός μωρού, τότε ίσως να αξίζει το κόπο. Και ασφαλώς όταν ένα τέτοιο χαμόγελο έρχεται με μια πιο απλή, φυσική και σίγουρα πιο φτηνή και ηδονική λύση, όπως η ερωτική επαφή, ίσως και να είναι πιο φωτεινό!

Γενική Εξέταση Σπέρματος

Η γενική εξέταση του σπέρματος περιλαμβάνει:

• Τη μακροσκοπική εκτίμηση, κατά την οποία ελέγχονται ο όγκος του δείγματος, ο χρόνος ρευστοποίησης, το pH, η χροιά και η γλοιότητα του σπέρματος.
• Το βιοχημικό έλεγχο του σπέρματος (προαιρετικά), κατά τον οποίο ελέγχονται τα επίπεδα διαφόρων μεταβολιτών του σπερματικού πλάσματος, όπως: όξινη φωσφατάση, κιτρικό οξύ, ψευδάργυρος, μαγνήσιο, φρουκτόζη, προσταγλανδίνες, καρνιτίνη, α-γλυκοσιδάση, χολίνη.
• Τη μικροσκοπική εκτίμηση του σπέρματος, με την οποία εκτιμώνται:

α) Ο αριθμός (συγκέντρωση) των σπερματοζωαρίων (εκφράζεται σε εκατομμύρια/ml),
β) Η κινητικότητα των σπερματοζωαρίων, η οποία αξιολογείται σε τέσσερις βαθμίδες (πρόσθια προωθητική,         πρόσθια ελαττωμένη, επιτόπια και μηδενική),
γ) Η μορφολογία των σπερματοζωαρίων (κεφαλής, αυχένα, ουράς) με καταγραφή του δείκτη πολλαπλών ατυπιών,
δ) Ο αριθμός των λευκών αιμοσφαιρίων.

• Την ανίχνευση αντισπερματικών αντισωμάτων με διάφορες εξετάσεις (όπως MAR-test, SPAT, Immunobead test).
• Το σπερμοδιάγραμμα μπορεί να συμπληρωθεί με την καλλιέργεια του σπέρματος και το αντιβιόγραμμα, την επεξεργασία του σπέρματος για την ενεργοποίηση των σπερματοζωαρίων in vitro (δοκιμασίες ενεργοποίησης, μέθοδος κλίσης πυκνότητας και μέθοδος swim up).
• Για τη σωστή εξαγωγή αποτελεσμάτων το σπερμοδιάγραμμα πρέπει να πραγματοποιείται μετά από αποχή 2-5 ημερών. Η εξέταση δύο τουλάχιστον δειγμάτων με μεσοδιάστημα 7-15 ημερών θεωρείται απαραίτητη.